Bahai öğretmeni, yazar, sanatçı, entelektüel ve eleştirmen Dr. Brendan Cook, 1970’lerde Batı Kanada’da Bahai bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Doktora derecesini Kanada’daki Toronto Üniversitesi’nden Tarih ve İngiliz Edebiyatı alanında aldı. Vicdanının çağrısı üzerine Brendan Cook, Bahai inancının öğretilerinden ve sloganlarından etkilendi ve buna inanarak, yaklaşık 30 yıl boyunca Kanada Bahai toplumunun bir üyesi olarak yaşadı. Bahai dualari, Bahai çalışma grupları ve halka çevrelerine yer alıp katıldı
Bu süre boyunca Bahai inançları hakkında araştırma yapmaya ve her şeyi öylece kabul etmemeye çalıştı. 1994 yılında Talisman web sitesinde Bahai aydınları grubuyla tanıştı ve Talisman web sitesinde işbirliği yapıp ve içerik yayınlamaya başladı. Cook, Bahai aydınlarıyla olan ilişkisi ve eleştirel makaleler yayınlaması nedeniyle, Hayfa’daki Bahai liderliği Beit al-Adl(Y.Adalet Evi) Cook’tan şüphelendi ve gayri resmi olarak Bahai toplumundan uzaklaştırıldı. Cook, Bahai teşkilatının performansına ciddi bir itirazda buldu. Bahai liderliğinin en üst yönetiminde (Beytü’l-Adl) kadınların varlığının imkansızlığına itiraz ediyor ve bunu “Bahilikte kadın ve erkek eşit hakları” iddiasına aykırı buluyor. Bahailerin sözde semavi kitabı (Akdes) eskimiş ve uygulanamaz olduğuna inanıyor. Bahai liderliğinin, takipçilerine emirler verdiğini ve bunun akla nasıl aykırı olmadığını tepki gösterip, Bahai liderliğinin takipçilerine nasıl düşünmeleri gerektiğini öğretmesine itiraz etti. Tüm bunların akla ve Bahailikte, düşünce özgürlüğünün olması gerekçesine aykırı bulup, Bahailikte düşünce ve fikir özgürlüğü olmadığına kanıt olarak değerlendirdi. Ayrıca Cook, Bahailikteki “siyasete karışmama ve hükümetlere itaat” öğretisini doğru bulmuyor. Esprili bir dille yazdığı hikâyelerinde, Adalet Evi’nin yanılmazlığına, Beytü’l Adl’ın bazı müntesiplerinin sınıfsal önyargıları tarafından suistimal edilmesine, (Tard etmelerine) değinir. Adalet Evi ile ayni fikirde olmayan bahailerin kovulmasi ve onlara yönelik zulüm ve azarlama eylemlerini akla aykırı olduğuna değiniyor. Bu yazıda, Brendan Cook’un bazı kritik pozisyonlarını öğreniyoruz.
Biyografi:
Bahai bir öğretmen, yazar, sanatçı, entelektüel ve eleştirmen olan Brendan Cook, 1970’lerde Batı Kanada, Saskatchewan’da Bahai bir ailede doğdu. Doktora derecesini Toronto Üniversitesi’nden İngiliz Edebiyatı Tarihi alanında aldı. Brendan Cook altı dile aşinadır: Latince, Yunanca, Fransızca, İspanyolca, İtalyanca ve İngilizce (modern, orta ve Viktorya dili). Bahai teşkilatının Bahailere yönelik performansını ve dar görüşlülüğünü eleştirdikten sonra Bahai teşkilatındaki Bahai koruma dalı danışman kurulu tarafından sistematik baskılarına maruz kaldı 2010-2011’de Toronto Bahai Teşkilatı propagandasının kendisine karşı yarattığı sorunlardan kaçmak için Kanada’dan Kaliforniya’ya taşınmayı seçti. Şu anda California, Tampa’da yaşıyor ve üniversitede İngiliz edebiyatı öğretiyor. Yaklaşık 50 yaşında ve eğitimine ek olarak, boş zamanlarını çiftçilik yapmaya, çiçek ve bitki bakımına ayırıyor. Brendan Cook şu anda geleneksel Hristiyan yönelimli, kiliseyle bağlantısı olmayan bir Tanrı’ya inanıyor ve eğitimli bir kişinin rasyonel düşüncesine sahip. Eşi Hindu olup 7 yaşında bir kızı ve 4 yaşında bir oğulları vardır. İsrail ile Filistinliler arasındaki çatışmalarda, diğer Bahai entelektüelleri ve düzenin eleştirmenleri gibi Cook da Filistinlilere sempati duyuyor. Brendan Cook, Bahai bir ailede dünyaya geldi. Bu nedenle, çocukluğundan beri Bahailik ile tanıştı ve gençken Bahai öğretilerine ve sloganlarına ilgi duydu. Yaklaşık 30 yıl Bahailiğe inanarak Kanada Bahai toplumunun bir üyesiydi ve Bahai çalışma grupları ve çevrelerinde yer aldı.
Bunca yıl boyunca inançlarını araştırmaya ve hiçbir konuyu hafife almamaya(araştırma yapmadan kabul etmemeye ) çalıştı. 15 yaşında Bahai teşkilatı kendisinden Kanada Bahai cemaatine üyelik kartı imzalamasını istediğinde, o kayıt formunu (Tescil formunu) kabul etmemiş ve bir dine inanmanın formaliteler ve idari bir işlem gerektirmediğini belirtmiştir. Ancak Bahai ziyafet programına katılırken kimse üyelik kartı istemez. Yeni bir genç olarak o, Bahai inancına üye olmak ve Bahailiği kabul etmek için özel bir kayıt formu imzalamanın gerekli olduğunu bilmiyordu. Brendan Cook usta bir hikaye anlatıcısıdır. Yaratıcı mizahi ve alegorik hikayeler yazmakla ilgileniyor. Eleştirilerini okuyucunun akılda kalması için mizah ve metaforla sunar. Hiciv tarzı George Orwell’in Animal Castle'(Hayvanlar kalesi kitabi)’ne benzer. Animal Castle Kitaplarda Orwell, komünizmi metafor ve mizah diliyle eleştirmiştir. veya Erasmus, Thomas More, Jonathan Swift ve Voltaire gibi yazarlara benzer. Cook, aynı yaratıcı mizah üslubuyla, imparatorun yeni kıyafetleri ve şaşmaz eşek Max’in garip hikâyesiyle ilgili hikâyelerde Bahai idari düzenini ve Beytül Adl'(Y.Adalet Evi)ın diktatörce davranışlarını eleştirmiştir. Yazma tarzı hakkında şöyle yazıyor: “Çalışmalarımda mizah ve alegorinin diyalog ve malzemeyle(konularla) karşılaşmak için en iyi araçlar arasında olduğuna inanırım ve Bahailikteki kutsal konularının da bu türden olduğunu buldum.” (Puchistan’a Seyahat makalesinden alıntılanmıştır). Bahai toplumunun bir üyesi olmasına ve onun toplantılarına ve programlarına katılmasına rağmen, Cook’un kafasında pek çok soru ve belirsizlik vardı. Kendisi bu konuda şunları söylüyor:
“Hayfa’da mabetler ve gösterişli idari binalar inşa etmek için ağır paralar harcadığı için Beytu’l-Adl’ı on yedi yaşında protesto ettiğimi hatırlıyorum.” (yazarın Aralık 2021’de Cook ile yaptığı röportajdan alıntılanmıştır). “Ayrıca, aileme her zaman Bahailikten terd olmak(kovulmak) kararını kabul edip, ihlal etmek ve ahdi bozmakla suçlanan ve Bahailerden uzak durup onlara selam vermemek veya söz söylememek için sordum.”
Siyasi işlere katıldım.
“Ben çok politik olarak yetiştirildim. Ailem, Bahai örgütünün Bahailerin siyasi işlere katılmaları için ilan ettiği yasağı temel olarak görmezden geldi ve bunu Bahailerin belirli bir partiye katılamayacağı şeklinde yorumladı. Ailemizde, dünyayı daha iyi bir yer haline getirmeye çalışmamız gerektiği aşikardı.
Ailemizde, ‘siyasi aktivizm’ olarak adlandırılsa bile, dünyayı daha iyi bir yer haline getirmeye çalışmamız gerektiği açık ve barizdi.” “Daha önce kafamı kurcalayan konular hala aklımdaydı ama bunlara yenileri de eklenmişti. O yaşta kadın haklarının güçlü bir savunucusuydum ve Adalet Evi üyeliğini erkeklerle sınırlayan karar beni şaşırttı. Bir de siyasete girme yasağı bana imkânsız geliyordu. “ABD İç Savaşı’ndan Güney Afrika’daki apartheid’a karşı mücadeleye kadar tarih boyunca siyasi partilerin önemli konularda nasıl doğru ya da yanlış pozisyon aldıklarını görebiliyordum. Siyasetten uzak durmak, adaletsizlik karşısında hareketsiz ve pasif kalmak gibiydi.
2005 yılında hikâye yazmaya ve içeriklerimi internette ve sanal ortamda yayınlamaya başladım. Çok geçmeden, Toronto Bahai toplumunun yetkilileri endişelerini dile getirdiler. Bahai hakkında daha olumlu bir izlenim edinebilmem için bir Bahai arkadaşım beni bir partiye davet etti. Ancak, o parti iyi bitmedi çünkü sanırım o zamana kadar zaten rezil olmuştum! Partinin ortasında biri yanıma geldi ve beni orada hoş karşılamadıklarını söyledi, ben de parti’den ayrıldım. Bundan bir süre sonra, bir kayıt kartı (Kanada Bahai toplumuna üyelik kartı) için başvurdum, ancak başvurum reddedildi!
Hayal kırıklığının ve Bahailiğin reddinin sebebi
Brendan Cook, Bahai toplumunda yaklaşık 30 yıl faaliyet gösterdikten sonra Kanada Bahai toplumundan atıldı. Hikayeler yazarak, görüşler sunarak ve internette ve siber alanında Bahailik’le ilgili kritik materyaller yayınlayarak, Toronto Bahai Teşkilatı onun eylemlerine karşı duyarlı hale geldi ve onu izledi. İlk olarak, Kanada Bahai Milli Mehfili temsilcisi ve Muavin kurulu üyelerinden biri, onu Bahai hakkında eleştirel görüşler ve materyaller ifade etmekten caydırmaya çalıştı. Cook’un sıradan bir Bahai gibi yaşamasını ve yerel Bahai Mehfil ile Adalet Evi’nin görüşlerine uymasını istiyorlardı, ancak Cook, Bahai öğretilerini ve gerçeği aramanın gerekliliği ilkesini gerekçe göstererek, her zaman Bahailik’le ilgili aklına gelmeyen soruları gündeme getirdi
Bahai teşkilatı onlara cevap veremedi. Eylül 2005’te, Kuzey Amerika’daki Bahai Kıta Danışma Kurulu’nun bir bayan üyesi Cook’tan onunla buluşup konuşmasını istedi. Adı geçen bayan Cook’a Bahai teşkilatında resmi bir pozisyonum olmadığını ve bu konuşmanın tamamen dostça bir sohbet olacağını yanlınca bir şekilde söylemişti, ancak daha sonra bu röportajın ve konuşmanın içeriğinin Cook’u Bahai inancından kovmak için bir iddianame olarak kullanıldığı anlaşıldı.
